3 Μαΐου 2022: Η συμβολή του θεάτρου στην Ελληνική επανάσταση, με την καθ. Άννα Ταμπάκη

Η κυρία Ταμπάκη είχε, ως ένα από τα επιστημονικά πεδία στα οποία ενδιέτριψε κατά τη διάρκεια των υπηρεσιών της ως Καθηγητρίας του Θεατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, το προεπαναστατικό θέατρο και το θέατρο της Επανάστασης του 1821, καθώς και το μεταγενέστερο σχετικά με την Επανάσταση.

Ο κ. Σπύρος Παππάς, ως Πρόεδρος της Αργούς, καλωσόρισε και προλόγισε την κυρία Ταμπάκη, ακολουθούμενος από τον θεατρολόγο υποψήφιο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αριστείδη Λαυρέντζο, στον οποίο επίσης ανέθεσε τον περαιτέρω συντονισμό της συζήτησης, από κοινού με τον κ. Άθω Παππά.

Η κυρία Ταμπάκη άρχισε τοποθετώντας το θέμα στο γενικότερο πλαίσιο του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Αναφέρθηκε στις μεταφράσεις λογοτεχνικών και θεατρικών έργων από τους Φαναριώτες λόγιους, ήδη από το 1741, οι οποίοι φέρνοντας στις βαλκανικές χώρες σε ελληνική μετάφραση έργα κυρίως των Γκολντόνι και Μολιέρου προέβαλαν νέες ηθικές έννοιες, νέους τρόπους συμπεριφοράς. Ακολούθησε η μετάφραση ηρωικών δραμάτων του Pietro Metastasio, που γνώριζε τους αρχαίους μας δραματουργούς. Με τα ηρωικά του δράματα ισχυροποιείται στην αφυπνιζόμενη νεοελληνική συνείδηση το σχήμα: τέρψη, διδαχή, σύνδεση με την αρχαία ελληνική κληρονομιά.

Στη συνέχεια η ομιλήτρια αναφέρθηκε στην έκδοση των Ολυμπίων (Βιέννη, 1797) του Ρήγα Βελεστινλή. Στη συνέχεια εισήλθε στο προεπαναστατικό θέατρο. Στην κορύφωση του νεοελληνικού Διαφωτισμού, το θέατρο της εικοσαετίας 1800-1820 είναι φορέας των αντιλήψεων του ευρωπαϊκού 18ου αιώνα για την «κοινωνική αποστολή» του θεάτρου, καθώς και των απηχήσεων του γαλλικού επαναστατικού πνεύματος. Τα θέματα και η σκηνική πρακτική των προεπαναστατικών χρόνων στοχεύουν στο να διεγείρουν στην ψυχή του θεατή τα αισθήματα της φιλοπατρίας και της αγάπης προς την ελευθερία και να τον ασκήσουν στα υψηλά διδάγματα της δημοκρατικής αρετής του πολίτη και του χρέους του να προασπιστεί το δημοκρατικό πολίτευμα.

Κατόπιν αναφέρθηκε στον Επτανήσιο δραματουργό Ιωάννη Ζαμπέλιο που έγραψε δώδεκα τραγωδίες με θέματα από την αρχαία και νέα ελληνική ιστορία, μεταξύ των οποίων και έναν Καποδίστρια. Άλλα από τα έργα του: Τιμολέων, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ρήγας Βελεστινλής. Ανέφερε άλλους θεατρικούς συγγραφείς που είχαν ως θέμα τους τον Ιωάννη Καποδίστρια, και έτσι έφτασε στο έργο του Ν. Καζαντζάκη Καποδίστριας.

Για τη σύνδεση της προεπαναστατικής θεατρικής δραστηριότητας με την εθνική αφύπνιση και το αίτημα της απελευθέρωσης, τονίζουμε ότι στον πυρήνα ήσαν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, μετέπειτα Ιερολοχίτες, αγωνιστές του ’21. Οι πόλεις στις οποίες παίζονταν έργα με ελληνικά θέματα, «για να στρώσουν τον δρόμο της ελευθερίας», ήταν μεταξύ άλλων το Ιάσιο, το Βουκουρέστι, η Κωνσταντινούπολη, η Οδησσός, η Σμύρνη, η Τεργέστη.

Συζήτηση: Η διάλεξη, η οποία άρχισε στις 6.30 μ.μ. και διήρκεσε 50 λεπτά, προκάλεσε μακρά και ζωηρή συζήτηση η οποία διήρκεσε μέχρι τις 9.30 μ.μ.

Βιογραφικό κυρίας Ταμπάκη:
1. https://el.wikipedia.org/wiki/Άννα_Ταμπάκη  
2. https://www.theatre.uoa.gr/anthropino_dynamiko/omotimoi_kathigites/anna_tampaki/